Cenap Şahabettin

Cenap Şahabettin, (21 Mart 1870, Manastır - 12 Şubat 1934, İstanbul) Servet-i Fünun dönemi şairi ve yazarıdır. Edebiyat-ı Cedide'nin önde gelen temsilcilerindendir.^[1]

Yaşamı

1870'te Manastır’da doğdu. Babasının Plevne'de şehit düşmesinden sonra ailesiyle İstanbul'a geldi. İlköğrenimini Tophane'deki Fevziye Mektebinde yaptı. Gülhane Askeri Rüşdiyesini bitirdi. Tıbbiye İdadisinden sonra 1890'da Askeri Tıbbiyeden mezun oldu. İhtisas yapmak üzere Paris'e gönderildi. .
Paris’te dört yıl cilt hastalıkları ihtisası yaptı. Yurda döndükten sonra hekim yüzbaşı olarak Mersin, Rodos, Cidde’de karantina hekimliği ve sıhhiye müfettişliği yaptı. 1914’te emekliye ayrıldıktan sonra Darülfünûn’da "Batı Edebiyatı"^[1], "Fransız Dili"^[1], "Türk Edebiyatı Tarihi" dersleri okuttu.
12 Şubat 1934’te beyin kanaması nedeniyle İstanbul’da yaşamını yitirdi.^[2] 14 Şubat'ta sade bir törenle Bakırköy Mezarlığı'nda kızı Destine Hanım'ın yanına gömüldü.^[1]

Çalışmaları

Edebiyata ilgili bir ailede doğan Cenap Şahabettin küçük yaşta şiir yazmaya başladı. İlk şiiri 1885’te daha öğrenciyken Saadet gazetesinde yayınlandı. Önceleri Muallim Naci’nin etkisiyle divan edebiyatı tarzı şiirle uğraştı. Daha sonra Recaizade Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hamit Tarhan’dan ve özellikle Paul Verlaine'den etkilenerek^[1] Batı tarzı şiire yöneldi. Servet-i Fünun dergisinde şiirleri yayımlandı. Tevfik Fikret ve Halit Ziya Uşaklıgil’le birlikte Servet-i Fünun edebiyatının üç önemli isminden biriydi. Gelenekçi şairlerin en çok saldırdığı yenilikçi şairdi. Diğer Servet-i Fünuncuların tersine bireysel şiiri tercih etti. Edebiyat-ı Cedide’nin en aşırı örneklerini verdi.
1908'den sonra düz yazı ağırlıklı yazmaya başladı. Tanin, Hürriyet, Kalem ve Hak gazetelerinde makaleler yazdı.^[1] Şiirleri ölümünden sonra kitaplaştırılan yazarın gezi, makale ve tiyatro eserleri sağlığında basılmıştı.

Edebi kişiliği

Türk şairlerine sembolizmi ve parnasizmi öğreten Şahabettin "sanat sanat içindir" anlayışını benimsemişti. Aruz ölçüsüyle yazdığı eserlerinde ahenge ve müzikaliteye önem vermişti. Şiiri "nesir-musikisi" olarak tanımlıyordu. Heceleri müzik düzeyinde uyumlu kullanmayı savundu. "Yakazat-ı Leyliye" ve "Elhan-ı Şita" şiirleri bu tarzdadır. Şiirlerinde kullandığı "Sâât-i semenfâm", "çeng-i müzehhep", "nay-i zümürrüt" gibi deyimler ve imgeler, döneminin edebiyat dünyasında önemli tartışmalara yol açtı. Dilde sadeleşme tartışmalarında Osmanlıca'yı savundu, karşıtlarını alaycı bir uslupla eleştirdi.^[1]

Eserleri

Şiir

• Tâmât (1887)
• Seçme Şiirleri (1934, ölümünden sonra)
• Bütün Şiirleri (1984, ölümünden sonra)

Tiyatro

• Yalan
• Körebe (1917)
• Küçükbeyler
• Merdud Aile

Gezi

• Hac Yolunda (1909)
• Afak-ı Irak (1917)
• Avrupa Mektupları (1919)
• Suriye Mektupları (1917)

Düz yazı

• Evrak-ı Eyyam (1915)
• Nesr-i Harp (1918)
• Nesr-i Sulh (1918)

İnceleme

• Tiryaki sözleri (1918)
• Vilyam Şekispiyer (1932)
• Kadı Burhanettin

Referanslar

1. ^ ^{a b c d e f g} Bedirhan Toprak, ed. (2003). "Cenap Şahabettin". Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi. 1 (1923-140) (4 bas.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 232. 
2. ^ Ahmet Özdemir (1975) Cenap Şehabeddin, istanbul:Toker Yayınları